3ნოემბერი1998

მთვარიანი ღამე, საოცრად ლამაზი ცა და მთვარის შუქზე ჩაწერილი სტრიქონები. ისეთი ცაა, დიდი სიამოვნებით რომ გადაუღებდი სურათს.
მთვარის გარშემო ღრუბელია და ზოლებად აქვს მთვარიდან არეკლილი ყვითელი ფერის ცვალებადობა. უბრალოდ, ძალიან ლამაზია.
მთვარის თეთრი დისკო, გარედან ცისფერი ტონი და არშიად შემოვლებული უღიავესი ყვითელი და კიდევ უფრო უღიავესი წითელი. ცა არის ძალიანზე უფრო მუქი ლურჯი, ღრუბლები - ჭუჭყიანი თეთრი.

1997 იანვარი

1997-3- იანვარი

მოვიდა, მოვიდა, მოვიდა ... რა? ახალი წელია, სიმღერებს ვმღერივართ და ვართ ერთ ამბავში. ანუ მოვიდა წელი ახალი.

ახალი წლის ღამეს ანუკის მაგივრად მეკვლედ პუჭურა მოვიდა.

პირველში დაპატიჟების მიუხედავად გავმაზე დაბდღეზე წასვლა ჩემს ჯგუფელებთან ერთად და ნაცვლად ამისა, ჩემს ძვირფას კლასელებთნ ერთდ ვიყავი. მივედი ანუკისთან, მოვიდნენ მანჩო და მაია, წავედით ქართველასთან, მერე ტყუპებთან, მერე პიტიკოსთან და ბოლოს მანჩოსთან.

ორში იმდენადაც რამდენადაც ბედობა იყო, გადავწყვიტეთ კაი პონტის დაბედება ... მანჩოს ათი ლარი ჰქონდა და წავედით ქალაქში ... ლაღიძეში მოვჯექით ... კაი პონტი იყო.

კარგა გემრიელად ვიცინე, ვიცინე და ვიცინე. მერე მოგვინდა ტუალეტში. ვართ რუსთაველზე. წავედით, წავედით და ჩავედით კოლ.მოედნამდე. იქ იდიოტკა ქალმა 40 თეთრად არ შეგვიშვა და ანუკი იძულებული გახდა ვალუტით გადაეხადა. ასე მოვფსით დოლარად.

1997-4- იანვარი

ღამეა, ბნელა, ცივა ,,, არსებობს სამი წერტილი, სამი ძახილის ნიშანი. რა დააშავა სამმა მძიმემ? და აი, მე დავსვი სამი მძიმე ,,, აი, ასე !

ბექა!

გილოცავ დაბადების დღეს და გისურვებ ისეთი კარგი დრო გაგეტარებინოს, როგორც მე გავატარე, როცა ვიყავი 16 წლის!

ნინო

1997-5- იანვარი

რა კარგია, როცა პატარა ბავშვებს ელაპარაკები და ისინი პატივისცემით გიყურებენ, რადგან ჰგონიათ, რომ შენ მეტი იცი. და შენც დგახარ და მარიაჟობ. კარგია. მომეწონა ...

დასავლეთ საქართველო წაიღო წვიმამ ... არის მსხვერპლი. შეუნდოთ. ცუდია. ახალი წელი წყალში. ვერაფერს იტყვი, კარგი პრეზენტია და ვერც ვერავინ მოიფიქრებდა რაიმეს უფრო ორიგინალურს თუ არა ის, ვინც ან რამაც მოიფიქრა.

გუშინ მოვიდა პირველი თოვლი და ისეთი სველი იყო, რომ დილას მისი ფინჭილიც აღარსად ჩანდა.

2008 იანვარი

https://drive.google.com/open?id=1k9aSl395GcbK126wtPjfzm2jJ_js6cY1

დადგა 2008 წელი, დადგა ჩვეულებრივ, ექსცესების გარეშე. მე ახალ წელს შევხვდი ბოკალი შამპანით ხელში, მშობლებთან ერთად და მაშასადამე პაპენსიონერსკი. 

მერე?

მერე დღის ორ საათამდე ძილის ფუფუნება, მერე ჯანდარა, მერე თბილისი. ჩემი ძმის დაბადების დღე და სასაფლაოზე ჩატანილი სუფრა. სიცივე, გამყინავი და ძვლების დამზრობი  სიცივე. 

მერე ყოველდღიურობა, თან თოვლი. თბილისისთვის უჩვეულოდ ბევრი თოვლი. 

მერე არჩევნები და მე სად?  დვიჟენიებში და თანაც აბსოლუტურად აპოლიტიკურ დვიჟენიებში. 

და მატარებელი ... ჩუქუჩუქუჩუქუ, დგნ,დგნ, დგნ.

,,სურვილების კარი გამიღე!“ რა შუაშია? ტელევიზორიდან ესმის ჩემს ყურებს. კიდევ რა მესმის? ხვრეპა სუპხარჩოსი, ფხლუპ,ფხლუპ, ფხლუპ, კოვზის ფხაკუნი, ფხლუპ, ფხლუპ. შეგეცი კულტურაში. თან რამხელა მათლაფა უდგას, ამას როდის ამოცლის. ცოლიანია, ,,კალიცო” უკეთია. აუწიეთ ტელევიზორს!

სად ვარ?

ზუგდიდში!

ბატონო?

ეგრეა, ეგრე. მატარებელს გამოვყევი აქეთ. ზუგდიდში ვიმყოფებოდი ექვსის ნახევარზე, ღამე. თოვლი, სიცივე და თოვა. სვანების უთავბოლო გრაფიკი მესტიისკენ გამგზავრების მსურველთათვის.

ორი ფინჯანი ყავა უკვე დამილევია. ჩემი ხვრეპია ახლა ხორცს თქვლეფს. ეტყობა სახლში არ აჭმევენ. ვინ მოუსმენს ამის თქლაფუნს. კიდევ კარგი, ტელევიზორი ჩართულია და ცოტას ანელებს. ზუგდიდში სააკაშვილს 74% მისცა ხმა. ზუგდიდიი! ვაშაა! ხვეპია-თქვლეფია წავიდა.

თოვს, თოვს, დამათოვს. ზუგდიდი თეთრია და ცივი კიდევ. კიდევ კარგი ეს სასადილო არსებობს თორე დაევმსგავსებოდი ლოლუას.

ამ ეტაპზე მომბეზრდა წერა.

ისე ზუგდიდი ლამაზი ქალაქია, კოხტა და ამბიციური. ოღონდ, რატომ ვიფიქრე ასე, არ ვიცი. რატომ ამბიციური?

ვაშა! მრავალჟამიერ! არის, ასრულდა ოცნება. მესტიისკენ მიმავალი ტრანსპორტი. სვანი მძღოლის ლიხაჩი ვაჟი მიაჭენებს მერსედესის რაშს სამეგრელოს დანგრეულ ტრასებზე და რაშიც მიჭენაობს, სხვა რა გზა აქვს.

ვიღაც მთვრალი სირი ზის მარშუტკაში და ბლატაობს. სვანი არ არის, ვგონებ. ზუგდიდში კალენდარს ყიდდა კაცი, დაუძახა ამ სირმა და ლუდის ცარიელი ქილა მიაწოდა, გადააგდეო. მეზიზღება ეგეთი როჟები და მომკალი.

მე მინდა მყავდეს მანქანა და ვიცოდე მისი მართვა.

ცა აღარ არის მონაცრისფრო თეთრი, ცა - ცისფერია.

ნეტავ, თოვლი თუა სვანეთში? თუ არ არის და მოვა. მოვა, აბა, სად წავა?

ჯვარი, მეგრელების გაპიწკინებული კარ-მიდამო. იცის ამ ხალხმა თავის თავს პატივისცემა.

გადავჭერით მდინარე მაგანა, საინტერესოდაა განტოტილი.

ამაყად წამომართული პირველი სვანური კოშკი. ადრე აქ გადიოდაო საზღვარი სამეგრელოსთან და ეტყობდა მოხერხებულმა მეგრელებმა ტექნიკურად აახიეს ბრიყვ სვანებს.

სასაფლაო, ბეჟი მიწა. შიგადაშიგ თოვლი. შეიძლება ითქვას, თოვლი არ არის.

მე საინტერესო პრიჩოსკა მაქვს. ორი სასაცილო ნაწნავი შევქმენი ჩემი თხაკიაი თმისაგან და დუბლიონკის კაპიუშონი დავიხურე ძაან ნავაროჩენად. ქართულს იმენა დედა ვუტირე კალკებითა და ჟარგონებით.

იმ ადგილს გავცდი, ზაფხულში სადაც მანქანა გაგვიფუჭდა და სამი საათი გავიჭედეთ. რა დამავიწყებს, მშიერ-მწყურვალი ლამის მოვკვდი მაყვლის ჭამით. ენგურჰესის გადასახვევთან მოხვდა ეგ. დიახ, დიახ.მივუხვიეთ და ნისლიც შეიმჩნა. თოვლის საფარიც მატულობს. ე, ძაღლი. აი, აქ კი ოდესღაც მარმარილოს ამტვრევდნენდა შემდგომ ამუშავებდნენ.

ნისლი სქელდება.

თოვლზე ძაღლის ნაკვალევია.

მიუხვია, მოუხვია, მიუხვია,მოუხვია. გზა არის დაგრეხილი. ხედებს აფუჭებენ სადენები და აწოწილი ლითონის კონსტრუქციები. ვაუ, რამხელა ქვა გადმოგორებულა, ულამაზესია. ცისფერი არის ლაჟვარდისფერი. ცის ნაგლეჯი თეთრი მთის წვეროზე და თეთრი ღრუბლების გარემოცვაში.

არა, არა. ამის ნახვად ღირდა კოშმარი აქ წამოსასვლელად გამოსავლელი. ხუთსაათიანი ვითომ ძილი გაყინულ ვაგონში.

ენგურჰესი არ ვიცი რა ფერია, ლამაზი კია და რაც გინდა ის დაარქვი.

მზე.

გამოანათა.

UN ბლოკპოსტი არის, მაგრამ ცარიელია. ყავისფერი, მუქი მწვანე, ცისფერი და თეთრი. მთები და ხეები, ენგურჰესი, ცა და თოვლი. გზაზე ქვები. ქვისცვენაში მოხვედრა პირდაპირი საგზურია მეორე ცხოვრებაში გადასასვლელად. ქუთუთოები სიმძიმის ქვეშ იხრებიან და იწევიან დასახუჭად, მაგრამ თვალის ირისი ვერ ელევა ამ ფანტასტიკურ სილამაზეს. ვაუ, ცხენები, სქელბეწვიანი ცხენები, არადა ვირები მეგონა.

ენგურჰესს სიღრმეში დაუკლია. ნეტავ, რამდენი წლისაა? იქნება ერთი საუკუნის?

თოვლი ფაქტობრივად არ არის. თბილისში გაცილებით მეტი იყო წამოსვლისას და ზუგდიდშიც, სანამ დადნებოდა, ცხადია.

სადაც მზე არ წვდება, გზა გაყინულია. ამ მალალეტკას იმედზე ვარ? სხვა რა გზაა!

პირველი გვირაბი არც ისე მოკლე აღმოჩნდა, როგორც მახსოვდა. ბნელოდა და სქელი ლოლუები ეკიდა. გავგიჟდი ისეთი ლამაზები, მაგრამ სურათი ვერ გადავუღე, რადგან ისედაც ძლივს მოვხვდი ამ მარშუტკაში, მერე ძლივს დაიძრა და ახლა რომ ვუთხრა გამიჩერე, სურათი უნდა გადავიღო თქო, შეიძლება, დამტოვონ კიდეც!

დავიღალე.

ლითონის კონსტრუქციაში ამაყად ამოშვერილი ხე. ენგურჰესშიც მთლიანად ჩანს ქვა, რომელსაც ზაფხულში მხოლოდ წვერი და ზედ ამოსული ხე უჩანს ხოლმე.

ზამთარში ტყეში ვერ დაიმალები. ყველაფერი ტიტველია, მიწის გარდა.

ერთი მთა რა ძალიან მომწონს!

ეს მოსახვევები მკლავს.

არა,რაა. სადენები ძალიან აფუჭებენ გარეგნულ მხარეს.

საოცარი სითავხედით გადაბმული მაჯის სიმსხო სადენები და არის, ასრულდა ოცნება! ბარჯაშ! და შესვენება. მე რომ მომწონს ის მთა აქედან არ ჩანს. არა უშავს, იქამდე გავსეირნდები.

მაშასადამე, ბრეიკი მორჩა. მივირთვი ნაციონალური კერძი - კუბდარი. კარგი კუბდარი. დავაყოლე არანაციონალური სასმელი - ყავა. კარგი ყავა. და წავედით.

გვირაბები  უნდა დავთვალო.

პატარა თუნუქის კოლოფი, ზედ ჯვარი, შიგნით სანთელი და ჭიქა არყით. ვიღაცის ბოლო ამოსუნთქვა ენგურჰესის მდორე და ძალიან ღრმა წყალში.

გვირაბის გაჭრილ სარკმელში ჩამოღვენთილი ლოლუა. შიგნით ბევრი ლოლუა და დიდი ლოლუა. სტალაქტიდების მსგავსი.

მეხუთე გვირაბი, გრძელი და სარკმელზე ლოლუით. მერე პეიზაჟების ცვლა და უფრო მეტი თოვლი. მოყინული გზა. მეექვსე გვირაბი! თურმე ყველანი ითვლიან გვირაბებს. და სადაა ენგურჰესი? ფაფუ.

მთვრალი მგზავრი ჯაზავს: ,,ამას უნდა ადამიანობა, რომ ეს დაინახო“, მთვრალი სიტყვები. სვანები პასუხობენ: ,,ვიცით, ვიცით!“

 ,, რა იცით თქვენ, სვანები ხართო.“ იცინე, ერო! სვანების მარშუტკაში არასვანი მთვრალი ბლატაობს. სვანები დასტოინად ისმენენ და ითმენენ. მასპინძელი ეხვეწება, გაჩერდიო.

ენგურის ხეობა. ლითონის კონსტრუქციებს ხეები თავიანთ სასარგებლოდ იყენებენ. სიმბიოზი. ყინულშეპარული ენგური. ყინულს მოუკლავს პატარა ჩანჩქერები. მოჭრილი ტოტი, დაგდებული. გავტოპეთ წყალყინულა გუბე ბორბლებით.

სვანებმა გაგვაჩერეს. სვანები სულ ერთმანეთის ნაცნობები არიან. ჩემს მარშუტკაშიც ნახეს ნაცნობი. თანამგზავრები შევიძინეთ. ხაიშამდე გვიჭირს, მაგრამ სვანების მარშუტკაა და ყველა დაეტევა. სვანი სვანის კალთაში.

მორებით დატვირთული დიდი მანქანა და ბევრი მოკლული ხე.

ენგურზე გადებული მოქანავე ხიდი. აი, ამაზე კი არ გავივლიდი.

ენგური დათხელებული და დადინჯებული. ენგური მწვანე. რეალურად არასწორი ფერია, მაგრამ მწირი მაქვს ფერთა ლექსიკონი. გადავდივართ ენგურზე გადებულ ხიდზე. მდინარე დაიკარგა. დამარხულია. გზა კაი გაზრიპინებულია ჩემმა მზემ.

კიდევ ერთი მოქანავე ხიდი. უფრო განიერი და უფრო კეთილმოწყობილი. ენგურის პირას სახლი.

მთვრალი ახმაურდა. ბორბალი გასრიალდა. ახალამოსულ სვანს მოთმინების ძაფი არც აქვს, რომ გაუწყდეს.

ხაიშში შევჩერდით. ვიღაცები საუბრობენ, ყუთი უნდათ. მართალია, ზუგდიდიდან მოგვაქვს. რაღაც გაუგებრობაა. აჰაა, ყუთს მოაკითხეს. აქ ვაზი ხარობს. ვიღაცას სურს, რომ შეგვემატოს. ლენჯერამდე. ამოდი!. სვანები! ოჰ, ეს სვანები! ამოგვქოლეს უკანა რიგების წარმომადგენლები. ზურაბი მგონია თავი და მარშურკა კიდევ სურამის ციხე.

არასვანი აპროტესტებს მთვრალურად.

ახლა მთავარია, ბორბალი არ გასრიალდეს. უჰ, რა ახლოა კიდესთან და იქიდან კიდევ ენგურთან.

წვეტიანი მთა გამოჩნდა.

ხაიში დავტოვეთ შვიდბით.

ენგურის ჩრდილიღაა დარჩენილი.

მასპინძელს ნერვები აეწეწა.

ახალფეხადგმული ტყე. ხიდი. ენგური მეორე მხარეს აღმოჩნდა. ჩემს მხარეს კლდეა. უტყვი, უძრავი. შიგადაშიგ ლოლუებჩამოშვებული. საახალწლოდ მოირთო ეტყობა. ქვათაცვენის სცენა. ტუტუცები, აქ ხის მოჭრა როგორ შეიძლება. კიდევ ერთი გვირაბი. მეშვიდე. ძალიან ლამაზი ადგილი იყო, ყინულში ნაქანდაკევი.

ირმის რქას მივამსგავსე მოჭრილი ხის კუნძი, ქორბუდა ირმის. ტყე, თოვლი, ხავსი, ქვები, სიმწვანე, სითეთრე. ქვაში გამოსახული ლოლუა. პაწაწინა ნაძვები. თოვლი ციმციმებს. ჩაიყინა ჩანჩქერი.

ზოგჯერ უბრალოდ მოინდომებ და მერე აისრულებ. ზუმდმა..

ყოყოჩად წამოჭიმული კლდე. ჭანჭყარი და შუბლი ვხეთქე.

დიდი სახლი, დიდი ეზო და სასაფლაო ეზოში. ლოლუების ფარდები. ქვების სკვერი.

გოროზი სვანი ნებიერად მიირთმევს ლუდს თუნუქის ქილიდან და ამაყად გადაბმული წარბების ქვემოდან გამგმირავი მზერით შეჰყურებს მთვრალს და დატკეპნილი ტონით ეუბნება მასპინძელს: ,, ჯობია დამიჯეროს მაგან, ჯობია!“

მასპინძელს არაფერი გამოსდის, არც დამუნათება, არც დამუქრება და არც მოქრთამვა: კუბდარს დავაცხობინებ, კაი?

ლოლუები მთიშავენ.

მჟავე წყალი იყინება? მაი იირა მიზეზ.

თვალებმა თვითონ მოძებნეს გამოსავალი. ძილი თავისას ითხოვს. არადა, ამას ფართოდ გახელილი თვალებით დეტალურად უნდა უყურო, ოღონდაც მეტი არ ძალმიძს.

2008 – 7 - იანვარი

დღეს შობაა და სუფრა გვაქვს. ქოოთფაანედ. პატარა კუხნოოლში სოლში დარჩენილი ყველა მამრობითი წარომადგენელი (პაჩტი) შემოეტია, დაილოცა და დასტოვა.

მე და ზურიკა სატასაოდ ვიყავით. თოვლში ჩავეფალით გემოზე. სურათები გადავიღეთ და ელემენტებიც დამეცალა. ამ ელემენტებმა ტვინი შემიჭამეს, ვაჰ!

2008 -18 - იანვარი

ნათლისღების ღამე დგება. სვანებს დღეს საინტერესო ტრადიცია აქვთ. სულები მობრძანდებიან დღეს და მათთვის სუფრა მზადდება ყველა ოჯახში, რადგან ყველა ოჯახს ჰყავს სული, რომელიც დღეს მობრძანდება და ორშაბათამდე დარჩება აქ. ჯობია, რომ ეს ადრე გარდაცვლილთა სულები იყოს. დღესვე მზადდება ლამპრები, ცოცხლებისთვის და გარდაცვლილთათვის. გასახმობად ღუმელთან დებენ და მერე დაანთებენ ლამპრობის დროს. აქ კაცების კულტია, ქალებს ლამპარი არ სჭირდებათ.

მე?

მე თვითკმაყოფილი ფანტასტიური სანახაობის ხილვით და წინასწარიი დეპრესიული განწყობით, რომ უნდა წავიდე დიდ და ცივ ქალაქში, სადაც ჩემს თავს ვკარგავ.. თუმცა დღეს დამირეკა ჩემმა ბოვშვმა და მივხვდი, რომ მომნატრებია, შენი გზა და ბილიკები მომნატრებია ... ესეც სიმღერა! ჩემი ბავშვები მელიან, ჩემი მეგობრები მელიან, ჩემი ოთახი მელის.

აქ კი მთებია, თოვლიანი, უთოვლო, ტყიანი და უტყეო. ახლა მთვარიანი ღამეა, ყველაფერი კარგად ჩანს. ულამაზესია, თოვლიანი სახურავი, გამოჩრილი ლოლუა, ხეებზე შერჩენილი მოყინული ფოთლები და სვანურად წამოჭიმული სვანური კოშკები.

სვანეთი ულამაზესია.

უფრო ლამაზი ზამთარში ყოფილა. თეთრად გადაპენტილი სიამაყე იგრძნობა ყველა ქვაში, ყველა ხეში, მოსახვევში, ყველგან.. ახლა თოვლი შეურაცხყოფილია, აღარ არის თეთრი და სპეტაკი.

ჩემი სახლის უკან ნათლისმცემლის ეკლესიის ნანგრევებია. კარგი იქნებოდა მისი აღდგენა. ზოგ კოშკს სახურავი ანგრევია. გადასახურია. მინდა, ყველამ ნახოს ეს სილამაზე. კიდევ მინდა ელემენტები. რატომ? დამიჯდა მაგათი დედაც, ჯეკ.